Pępowina – co to jest i jakie pełni funkcje? Wszystko, co musisz wiedzieć

Pępowina to niezwykła część ludzkiego ciała – łączy dziecko z matką, a jej najważniejszą rolą jest dostarczanie dziecku niezbędnych składników odżywczych. Jak jest zbudowana pępowina u dziecka i jaką rolę pełni podczas dziewięciu miesięcy ciąży? Jak rozpoznać nieprawidłowo rozwiniętą pępowinę?

Spis treści:

• Kobieta w czasie ciąży, czyli pępowina i inne zmiany
• Jak wygląda pępowina?
• Funkcje pępowiny
• Pępowina dwunaczyniowa czy pępowina trójnaczyniowa?
• Jak rozpoznać pępowinę dwunaczyniową?
• Owinięcie pępowiną
• Co dzieje się po przecięciu pępowiny?
• Pępowina – niezwykłe dzieło matki natury

Kobieta w czasie ciąży, czyli pępowina i inne zmiany

Podczas kilku miesięcy ciąży ciało kobiety zmienia się nie do poznania. W organizmie przyszłej mamy obserwuje się niezwykłe procesy chemiczne i fizyczne, za które odpowiadają przede wszystkim hormony. U ciężarnej zmienia się wygląd zewnętrzny – to nie tylko rosnący z każdym tygodniem brzuch, ale także większe piersi, szersza miednica, a czasem większy rozmiar stóp lub gęstsze i bardziej błyszczące włosy.

O wiele więcej dzieje się wewnątrz kobiecego organizmu – zmienia się skład ilościowy krwi, jej objętość może wzrosnąć nawet o 2 litry, a rozmaite hormony sprawiają, że jesteś bardziej senna albo odwrotnie – masz zapas energii za wszystkich członków rodziny. Te odczucia zmieniają się na poszczególnych etapach ciąży, a wraz z nimi Twoje potrzeby – z tego względu możesz potrzebować dodatkowej poduszki do spania, większego rozmiaru butów, a także specjalnego adaptera do pasów bezpieczeństwa, by w pełni komfortowo podróżować.

Aby na świecie mógł pojawić się mały człowiek, potrzebnych jest mnóstwo jednoczesnych mechanizmów. Powiększa się macica, narządy wewnętrzne zmieniają swoje położenie, a serce przepompowuje większe ilości krwi. Tym, co okazuje się najbardziej zaskakujące, jest powstanie pępowiny, która przypomina długą linę łączącą ciało mamy z organizmem rosnącego w brzuchu kobiety maluszka. Choć z perspektywy ciąży, pępowina jest niezbędna do jej utrzymania i wzrostu dziecka, jej budowa jest dość prosta i nieskomplikowana. Jak wygląda pępowina i jakie są jej najważniejsze zadania?

Jak wygląda pępowina?

Im bliżej terminu rozwiązania, tym chętniej skupiasz się na tematach związanych z rozwojem maluszka i gromadzisz potrzebne akcesoria do opieki nad bobasem. Gdy już wybierzesz lekki oraz funkcjonalny wózek, taki jak na przykład  Cybex Talos S i skompletujesz ubranka, warto dowiedzieć się więcej o fizjologii ciąży, porodu i… samej pępowiny.

Jak wygląda pępowina? Przypomina długi przewód, który łączy łożysko ciężarnej z płodem. Ma także bardzo aktywny udział w rozwoju maluszka – zaopatruje go w tlen i składniki odżywcze. Pośrednio wpływa na rozwój poszczególnych układów i narządów oraz chroni zdrowie maluszka. Aby dbać o jego stan i bezpieczeństwo już po porodzie, warto wybrać bezpieczny fotelik samochodowy, np. Maxi Cosi Mica Pro Eco.

Pępowina zbudowana jest z dwóch tętnic, żyły pępowinowej oraz galarety Whartona. Wspomniana galareta jest specyficznym rodzajem tkanki łącznej, który ma na celu zabezpieczenie przed niebezpiecznym zawiązywaniem się pępowiny wokół szyi dziecka lub jego kończyn.

Pępowina łączy się w brzuchu przyszłej mamy z łożyskiem – w miejscu połączenia naczynia pępowinowe dzielą się na coraz drobniejsze i gęstym splotem otaczają łożysko, przez co przypominają rozłożyste gałęzie drzewa. Pępowina jest przecinana po porodzie, a w miejscu przecięcia zawiązuje się węzeł, który staje się naszym pępkiem. Nie można jednak tego dokonać zbyt szybko, gdyż przedwczesne przecięcie pępowiny prowadzi czasami do niedokrwienia lub groźnego dla noworodka uszkodzenia funkcji mózgu maleństwa. Dlaczego pępowina u dziecka jest tak ważna?

Funkcje pępowiny

Pępowina pełni kilka równoważnych funkcji na każdym etapie ciąży. Większość z nas wie, że pępowina jest połączeniem między organizmem ciężarnej i płodu. Równie ważna rola pępowiny to przekazywanie wszystkich najważniejszych substancji odżywczych, witamin, mikroelementów rosnącemu maluszkowi, których sam nie jest w stanie pozyskać ze świata zewnętrznego. Z tego względu tak ważne jest prawidłowe odżywianie przyszłej mamy w ciąży, gdyż zjadając pełnowartościowe śniadanie lub obiad, karmi nie tylko siebie, ale też swoją pociechę. Tu ważna jest zasada, że należy jeść nie za dwoje, ale dla dwojga, by uniknąć nadprogramowych kilogramów, które potem trudno będzie zrzucić. Pamiętaj o tym, gdy pochłoną Cię ciążowe zakupy, a przed Tobą decyzja o nabyciu najlepiej dopasowanego fotelika samochodowego, jakiego przykładem jest z pewnością Besafe iZi Modular A X1.

Kolejnym zadaniem pępowiny, o którym nie zawsze się wspomina, to usuwanie niepotrzebnych produktów przemiany materii z organizmu nienarodzonego dziecka. Są one przekazywane do ciała kobiety, a potem dzięki nerkom i procesowi filtracji wydalane z jej organizmu. Pępowina transportuje także tlen, niezbędny do oddychania bobasa. Jak widać, pępowina – mówiąc w skrócie – stanowi najważniejsze połączenie między maluszkiem i jego mamą, i gwarantuje  smykowi przeżycie. Z tego powodu każda nieprawidłowość w budowie anatomicznej pępowiny może prowadzić do poważnych kłopotów zdrowotnych, a nawet być zagrożeniem zdrowia i życia nienarodzonego szkraba.

Pępowina dwunaczyniowa czy pępowina trójnaczyniowa?

Jak już pisaliśmy wcześniej, prawidłowo zbudowana pępowina trójnaczyniowa składa się z dwóch tętnic i jednej żyły. Zdarza się jednak i tak, że w przypadku zdrowo rozwijającej się ciąży powstaje dwunaczyniowa pępowina, która jest tworem nieprawidłowym. Pępowina dwunaczyniowa posiada wyłącznie dwa naczynia krwionośne – jedną tętnicę i jedną żyłę pępowinową. To rzadko występująca wada, którą obserwuje się u ok. 1% ciężarnych. Dwunaczyniowa pępowina jest jedną z najczęściej obserwowanych wad rozwojowych pępowiny i im szybciej zostanie zdiagnozowana, tym większe szanse, że maleństwo urodzi się w pełni zdrowe. Z tego względu tak ważne jest regularne wykonywanie badań zgodnie z kalendarzem ciąży – równie istotne, jak wybór komfortowego łóżeczka dla noworodka, np. nowoczesnego Stokke Sleepi.

Dwunaczyniowa pępowina jest teoretycznym niebezpieczeństwem dla nienarodzonego noworodka. Może się zdarzyć, że proces dostarczania substancji odżywczych oraz tlenu zostanie zaburzony – zakłócony lub ograniczony. Wadę rozpoznaje się w trakcie rutynowych badań kontrolnych, najczęściej podczas USG dopplerowskiego między 18. a 22. tygodniem ciąży. Właśnie wtedy zwykle oceniana jest naczyniowość pępowiny. Mechanizmy powstawania tej wady nie są do końca znane. Wiedza o tych zjawiskach, podobnie jak późniejsza znajomość zasad rozszerzania diety, np. z pomocą wygodnego krzesełka do karmienia Childhome Evolu 2 pomoże z pewnością w opiece nad noworodkiem i jego mamą.

CHILDHOME EVOLU 2 krzesełko do karmienia

849 zł

ZOBACZ

STOKKE SLEEPI V3 łóżeczko

3 089 zł

ZOBACZ

BABY BJORN BALANCE SOFT leżaczek

869 zł

ZOBACZ

Jak rozpoznać pępowinę dwunaczyniową?

Pępowina dwunaczyniowa nie zawsze daje jednoznaczne objawy. Większość kobiet zupełnie nie odczuwa różnicy, a ich dzieci rodzą się w pełni zdrowe. Specjaliści uważają, że u ok. 25% ciężarnych pojawia się ryzyko wystąpienia niebezpiecznych wad rozwojowych, takich jak wady układu krążenia, układu moczowego lub układu nerwowego. Prawdopodobne są również wady serca i hipotrofia wewnątrzmaciczna, czyli zahamowanie wzrostu płodu. Badania pokazują, że kobiety, których dzieci mają pępowinę dwunaczyniową, częściej mają diagnozowaną cukrzycę oraz nadciśnienie tętnicze. W trakcie ciąży obarczone są większym ryzykiem wystąpienia małowodzia lub wielowodzia.

Dwunaczyniowa pępowina zazwyczaj jest rozpoznawana podczas badania USG w drugim trymestrze ciąży. Gdy lekarz wykryje wspomnianą wadę, przeprowadza wnikliwą kontrolę stanu zdrowia maluszka. Jednym z ważniejszych badań jest wówczas echo serca. Jeśli wszystkie wyniki są prawidłowe, nie wprowadza się żadnych specjalnych działań, a samej pępowiny dwunaczyniowej nie da się wyleczyć. Ciężarna może wymagać wzmożonego nadzoru położniczego, jednak jej wada nie wpływa na sposób zakończenia ciąży – może to być poród siłami natury lub przez cesarskie cięcie. Jeśli młoda mama potrzebuje po porodzie więcej odpoczynku, pomocny będzie estetycznie wykonany leżaczek dla niemowląt, np. Babybjorn Balance Soft.

Owinięcie pępowiną

Rodzice bardzo często stresują się i martwią, że ich przyszła pociecha może być owinięta pępowiną. Owinięcie pępowiną może nie zostać zauważone podczas mało dokładnego badania USG w trakcie ciąży i ujawnić się dopiero w momencie porodu. Dziecko owinięte pępowiną doświadcza tzw. kolizji pępowinowej, w jakiej skutek może dojść do zaburzeń, związanych z nieprawidłowym przepływem krwi, tlenu i substancji odżywczych. Powikłanie związane z zaplątaniem pępowiny ma swoje źródło w zaciśnięciu się lub zaplątaniu sznura pępowinowego.

Niekiedy okazuje się, że pępowina zaplątała się w supeł lub doszło do niebezpiecznego zaciśnięcia pępowiny wokół szyi dziecka. Uważa się, że większym ryzykiem zaplątania się w pępowinę obarczone są dzieci z ciąży mnogiej. Bardzo często dziecko podczas ciąży w brzuchu mamy swobodnie się porusza, a do zaciśnięcia dochodzi dopiero w trakcie akcji porodowej, gdy maluch zmienia położenie i próbuje wydostać się na świat. Co zrobić, aby dziecko nie owinęło się pępowiną? Wiedza, jak rozpoznać, że dziecko owinęło się pępowiną, należy przede wszystkim do lekarzy – sprawdza się to podczas szczegółowego USG i kontroluje podczas każdorazowych badań.

Dziecko owinięte pępowiną

Być może jako przyszła mama zastanawiasz się, co zrobić, aby dziecko nie owinęło się pępowiną. Tak naprawdę wiele zależy od budowy anatomicznej matki oraz budowy samej pępowiny, a także kilku innych czynników, na których rozwój w zasadzie nie masz wpływu. Jedyną ochroną jest wykonywanie wszystkich badań, które zleci lekarz prowadzący i szybkie reagowanie, jeśli ciężarna poczuje niepokojące objawy. Pamiętaj, że owinięcie pępowiną jest dla dziecka dużym niebezpieczeństwem!

Zbyt długa pępowina

Co ciekawe, pępowina rośnie prawie przez cały czas trwania ciąży wraz z dzieckiem i pod koniec 9. miesiąca mierzy ok. 60 cm długości. Taka długość jest optymalna – pozwala maluszkowi swobodnie poruszać się w brzuchu mamy i pełnić pępowinie funkcję połączenia między ciałem ciężarnej i maleństwa. Bywa nawet i tak, że maluch traktuje pępowinę jako swojego rodzaju zabawkę, chwyta ją rączkami, zaciska lub ociera się o nią, przez co szkoli różne przydatne umiejętności. Na szczęście pępowina jest sztywna i jej całkowite zamknięcie jest praktycznie niemożliwe.

Zbyt krótka pępowina

Innym problemem może okazać się zbyt krótka pępowina. Ogranicza to możliwość poruszania się płodu i sprawia, że sznur pępowinowy nadmiernie się napręża. W skrajnym przypadku może to skutkować nadmiernym pociągnięciem łożyska i jego przedwczesnemu odklejeniem. Czasami pępowina umiejscawia się na brzegu lub poza łożyskiem, zamiast w centrum, przez co zwiększa się ryzyko powikłań podczas porodu.

Co dzieje się po przecięciu pępowiny?

Kiedy noworodek bierze pierwszy samodzielny oddech, zostaje uruchomione krążenie płucne. Łożysko oddziela się od macicy, noworodek zaczyna samodzielnie oddychać, a wybrzuszona pępowina zaczyna się zapadać. Przez naczynia przestaje płynąć krew, ustaje wyczuwane pod palcami pulsowanie krwi. Zamykają się naczynia na pierścieniu pępkowym u dziecka. Zwykle położna zaciska pępowinę w dwóch miejscach klamkami i przecina ją, czasami robi to sama mama lub ojciec dziecka. Na brzuszku maleństwa pozostaje niewielki kikut pępowinowy, który szybko się goi i po kilku lub kilkunastu dniach odpada.

Pępowina – niezwykłe dzieło matki natury

Pępowina pełni ważne zadania, bez których niemożliwe byłoby przeżycie płodu w łonie matki. Za jej pośrednictwem przekazywane są wszystkie najważniejsze składniki odżywcze i tlen, a odprowadzane zbędne produkty przemiany materii. Jej rola kończy się wraz z pierwszym oddechem nowo narodzonego maluszka poza brzuchem mamy.

Pamiątką po pępowinie jest nasz pępek. Wiedza z zakresu jej anatomii i fizjologii ciąży jest niezwykle istotna, gdyż pozwala na wczesnym etapie wykluczyć możliwe komplikacje i rozpoznać ewentualne wady płodu. Równie istotne jest przestrzeganie zaleceń lekarza prowadzącego, higiena snu i prawidłowe odżywianie. Dzięki temu będziesz w stanie w pełni przygotować się na narodziny bobasa i skupić na przyjemnościach związanych z kompletowaniem dziecięcej wyprawki. Już dziś wejdź na stronę naszego sklepu i wybierze te produkty, dzięki którym zrozumiesz, jak przyjemnie jest być rodzicem!