Odruch Moro u niemowlaka — na czym polega i kiedy wygasa?

Odruch Moro to fizjologiczna reakcja organizmu noworodka na nagły ruch lub poczucie zagrożenia. Odruch Moro u noworodka – kiedy się pojawia i czy może być powodem do niepokoju?

Spis treści:

• Odruch Moro u dziecka – co to jest?
• Odruch Moro – kiedy występuje?
• Odruch Moro – do kiedy jest normą?
• Jak wygląda odruch Moro?
• Przetrwały odruch Moro – co to jest?
• Brak lub osłabienie odruchu - co to oznacza?
• Inne typowe odruchy pierwotne u niemowlaka

Odruch Moro u dziecka – co to jest?

Maleńki noworodek przez kilka pierwszych tygodni swojego życia niemal w zupełności zdany jest na opiekę swoich rodziców. Praktycznie wszystkie potrzeby komunikuje płaczem lub grymasem twarzy i dopiero z czasem uczy się, jak sprawnie się porozumiewać z mamą lub tatą. Natura wyposażyła noworodki w wiele przydatnych mechanizmów i fizjologicznych zachowań, które ułatwiają bobasowi przystosowanie do życia poza brzuchem mamy i służą zapewnieniu ochrony w pierwszym okresie życia. Jednym z nich z pewnością jest odruch Moro, który jednocześnie zadziwia i fascynuje specjalistów z dzieciny pediatrii, a także bywa zagadką dla świeżo upieczonych rodziców.

Odruch Moro u noworodka nazywany jest niekiedy odruchem obejmowania. Jego nazwa pochodzi od nazwiska austriackiego pediatry, Ernesta Moro, który po raz pierwszy opisał charakterystyczny dziecięcy odruch. Odruch Moro jest niejako dowodem na to, jak kruche i delikatne jest dziecięce ciało w pierwszych chwilach po urodzeniu. Noworodki są bardzo wrażliwe na bodźce i poprzez odruch Moro komunikują światu swoją reakcję na czynniki zewnętrzne, docierające do ich organizmu. Możemy tego doświadczyć w domu, podczas usypiania lub kąpieli, a także w trakcie spaceru na przykład w wygodnym i lekkim do prowadzenia wózku Cybex Priam 2.0.

Objaw Moro jest fizjologiczną reakcją noworodka na zaskoczenie nagłym i niespodziewanym bodźcem. Jego występowanie różni się u poszczególnych dzieci i może nasilać w określonych okresach życia. Co ciekawe, efekt Moro obserwuje się już ok. 9.–12. tygodnia życia maluszka w brzuchu mamy, co można zauważyć około 28. tygodnia ciąży podczas badania USG. Kiedy lekarz ginekolog dociska mocniej głowicę aparatu do USG, maluszek często szybko prostuje wszystkie palce rąk. Kilka tygodni później, na początku 8. miesiąca ciąży, reakcję odwiedzenia i wyprostowania rączek oraz błyskawiczne rozwarcie palców rodzice mogą sami dostrzec podczas kontrolnego badania USG.

Odruch Moro – kiedy występuje?

Objaw Moro występuje w zetknięciu z silnym światłem, bywa odpowiedzią na nagły dotyk, zmianę ułożenia ciała maluszka lub niespodziewany dźwięk. Może być sygnałem dla opiekuna niemowlęcia, że smyk dotkliwie odczuwa zmianę temperatury otoczenia lub zwyczajnie się czegoś wystraszył. Odruch moro u dziecka możesz zaobserwować nawet wtedy, gdy noworodek doświadczy nagłego ruchu bliskiej osoby w jego otoczeniu, albo gdy weźmiesz swoją pociechę na ręce, podczas gdy ona usypia lub zajmie się obserwowaniem otoczenia. Występuje też podczas jazdy samochodem, gdy maluszek podróżuje w bezpiecznym foteliku samochodowym Cybex Aton S2 i niespodziewanie obudzi się w trakcie drzemki.

Specjaliści uważają, że efekt Moro częściej pojawia się u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie. Dominuje u noworodków po trudnych i skomplikowanych porodach, które trwały bardzo długo, lub odwrotnie – u maluszków, które rodziły się bardzo szybko lub wymagały użycia dodatkowych sprzętów, np. kleszczy. Po narodzinach może występować sporadycznie lub nasilić się w danym przedziale czasowym i samoistnie zniknąć. Zauważysz go podczas zabawy na macie, spaceru w parku, gdy smyk leży w gondoli wózka głęboko spacerowego, np. Cybex E-Priam 3.0, lub kiedy przypada czas drzemki. Jego obecność to znak prawidłowego rozwoju Twojego maleństwa, jednak gdy utrzymuje się zbyt długo lub nawraca po przerwie, warto skonsultować go z lekarzem pediatrą.

Odruch Moro – do kiedy jest normą?

Wielu rodziców zastanawia odruch Moro – do kiedy jest prawidłowy i czy istnieje moment, gdy może on wskazywać na prawdopodobne problemy zdrowotne. Być może Twoja pociecha wykazuje odruch Moro podczas snu albo niespodziewanie wzdryga się bezpośrednio przed zaśnięciem. Niekiedy w ten sposób reaguje podczas wyjmowania jej z wanny po kąpieli albo gdy zamierzasz zmienić jej pieluszkę i odkładasz dziecko na przewijak. Bobas może wzdrygnąć się podczas wypinania go z fotelika samochodowego, np. Avionaut Cosmo, albo gdy próbujesz poprawić jego kocyk. Choć z punktu widzenia rodzica objaw Moro może wydawać się bardzo nieprzyjemny, jest on fizjologiczną oznaką ochrony naszego organizmu przed prawdopodobnym niebezpieczeństwem.

Moment, kiedy zanika odruch Moro, przypada zazwyczaj na koniec 4. miesiąca życia. Stan ten wiąże się z rozwojem poszczególnych zmysłów niemowlęcia i jego przystosowaniem się do obcowania ze światem zewnętrznym. Badacze utożsamiają go z reakcją ucieczki lub walki. Odruch przestaje być tak intensywny, gdy maluch zaczyna dostrzegać kształty, kolory lub poznawać twarze bliskich członków rodziny. Interesującym faktem jest to, że objaw Moro służy jednocześnie kształceniu mechanizmu oddychania w życiu płodowym. Dzięki niemu zaraz po narodzinach pomaga noworodkowi w zaczerpnięciu pierwszego oddechu, a chwilę potem alarmuje mamę dziecka o możliwym zagrożeniu. Bardzo często pojawia się wtedy, gdy próbujesz delikatnie odłożyć malca do łóżeczka lub kładziesz go w gondoli wózka, np. Stokke Xplory X.

Jeżeli rodzic zauważa, że czas, kiedy zanika odruch Moro, niepokojąco się wydłuża, powinien swoje obawy skonsultować z lekarzem specjalistą. Być może jest to specyficzna cecha maluszka i chwilę po ukończeniu 5. miesiąca życia stanie się tylko wspomnieniem. Niekiedy chwila ta przesuwa się ze względu na przebyte choroby niemowlęcia. Efekt Moro może dłużej utrzymywać się u wcześniaków lub bobasów z chorobami przewlekłymi, których rozwój jest nieco opóźniony. Jest to kwestia dość indywidualna, dlatego dobrze jest zapytać o nią lekarza prowadzącego podczas wizyty kontrolnej.

JOOLZ DAY+ PLUS wózek 2w1

3 795 zł5 499 zł

ZOBACZ

VENICCI TINUM SE wózek 2w1

2 698 zł3 499 zł

ZOBACZ

STOKKE XPLORY X wózek 2w1

3 995 zł7 278 zł

ZOBACZ

Jak wygląda odruch Moro?

Odruch Moro – co to oznacza w praktyce? Odruch Moro podczas snu, zabiegów higienicznych lub codziennego spaceru w wózku, na przykład Venicci Tinum SE łatwo rozpoznać. Składa się z dwóch widocznych faz.

Faza pierwsza to moment, gdy maluszek reaguje nagłym wzdrygnięciem ciała na nieznany lub zaskakujący dla niego bodziec. Twoja pociecha rozprostowuje wówczas energicznie ramiona, otwiera całe ręce, dłonie i nogi, a także przybiera mocno przeprostowaną pozycję. Całe ciało niemowlęcia silnie się napręża, plecy mogą lekko wyginać się w łuk, a głowa zostaje nieznacznie odwiedziona w tył. Pod koniec pierwszej fazy noworodek bierze głęboki wdech, po czym następuje faza druga.

Faza druga to klasyczna pozycja obronna – maluch kuli się szybko w sobie i przybiera pozycję embrionalną. Wydycha niemal całe posiadane powietrze, mocno przykurcza ramiona i ręce do tułowia, staje się rozdrażniony, zaniepokojony i płacze. Daje niejako upust silnym emocjom oraz uwalnia nagromadzone w ciele napięcie. Pierwsza faza stanowi szybką reakcję na stres, po czym następuje rozluźnienie, a smyk z pewnością będzie szukał utulenia w ramionach rodzica. Twoja pociecha może mieć przyspieszony oddech, a Ty wyczujesz szybsze bicie serca, które aktywuje się pod wpływem wyrzutu hormonów stresu.

Przetrwały odruch Moro – co to jest?

Gdy już zrozumiesz, czym jest odruch Moro – kiedy zanika i jak go rozpoznawać, dobrze jest obserwować zachowanie niemowlęcia w różnych sytuacjach, np. gdy przemieszczasz się z niemowlęciem wózkiem Joolz Day+ lub bawisz ulubionymi zabawkami. Tym, co powinno wzbudzić twoją czujność, z pewnością jest przetrwały odruch Moro, czyli zbyt długo utrzymujący się odruch pierwotny, który obserwuje się powyżej 6. miesiąca życia niemowlęcia.

Równie istotne jest symetryczne ułożenie ciała maluszka podczas odruchu Moro. Jeśli zauważasz, że w momencie silnego naprężenia ciała Twoja pociecha układa nierówno kończyny bądź jej ciało zauważalnie skręca się w jedną stronę, może to być oznaka uszkodzenia obojczyka, które zdarza się w trakcie porodu. Złamanie lub uszkodzenie obojczyka bywa widoczne poprzez słabsze otwieranie dłoni i palców po jednej stronie, a także jakąkolwiek niesymetryczność w odwodzeniu ramion noworodka.

Jednostronny odruch Moro to możliwy objaw uszkodzenia splotu ramiennego lub neuronów obwodowych. Długotrwałe obserwowanie u noworodka odruchu Moro może świadczyć o tym, że nasz bobas doświadcza bardzo wielu bodźców, które nadmiernie pobudzają jego reakcję ucieczki i przypominają o pierwotnych odruchach. Przedłużające się napięcie w ciele niemowlęcia bywa przyczyną gorszego rozwoju i wymaga czasami wizyty u fizjoterapeuty, dlatego istotne jest ograniczenie nadmiaru bodźców, unikanie zbytniego hałasu, mocnego światła lub kontaktu z kilkoma osobami jednocześnie.

Brak lub osłabienie odruchu - co to oznacza?

Odruch Moro może u Twojego dziecka występować krótko i epizodycznie – jeśli bobas rozwija się prawidłowo, a Ty nie dostrzegasz żadnych innych niepokojących oznak, nie jest to powód do niepokoju.

Nagłe osłabienie odruchów pierwotnych może wskazywać na uraz układu nerwowego. Przykładem może być krwawienie podtwardówkowe, które objawia się nie tylko osłabionym odruchem Moro, ale też osłabieniem napięcia mięśniowego, czyli hipotonią, oraz nieprawidłowym wynikiem badania neurologicznego.

Odruchy pierwotne u niemowlęcia to wrodzone mechanizmy, których zadaniem jest chronić maluszka w pierwszych tygodniach jego życia. Niekiedy bywają dość kłopotliwe, np. gdy Twój smyk nagle wybudza się podczas drzemki z płaczem lub gwałtownie reaguje na zmianę otoczenia. Odruchu Moro nie można samodzielnie wygasić lub wyeliminować, można jednak ograniczać jego występowanie przez stosowanie otulaczy, delikatne odkładanie dziecka do łóżeczka i ograniczenie nadmiaru bodźców.

Inne typowe odruchy pierwotne u niemowlaka

Odruch Moro to nie jedyny sposób, w jaki maluszek wyraża swoją reakcję na nowe bodźce i doświadczenia. U noworodków łatwo zaobserwować także odruch chwytny. Jest on zauważalny, gdy podrażnimy wewnętrzną stronę dłoni lub stopy bobasa. Niemowlę wyjątkowo silnie zaciska wówczas swoje palce – na tyle mocno, że po włożeniu naszego palca w jego dłoń jesteśmy w stanie podnieść dziecko do góry.

Wyjątkowo ważny jest odruch ssania, który utrzymuje się do końca ok. 1. roku życia dziecka. Jest niezbędny dla prawidłowej umiejętności pobierania pokarmu, bywa słabiej wykształcony u wcześniaków. Kolejny to odruch szukania, który ujawnia się, gdy potrzemy swoim palcem policzek dziecka. Wówczas smyk próbuje obrócić głowę w tę stronę – zanika ok. 4. miesiąca życia. Możemy niekiedy zauważyć u niemowlęcia odruch toniczny szyjny, gdy maluszek wraz ze skrętem głowy na bok wykonuje wyprostowanie kończyn. Ciekawy jest odruch pełzania – niemowlę pragnie wykonać ten ruch zawsze wtedy, gdy podeprzemy jego stopy przy leżeniu na brzuszku.

Naturalne odruchy u niemowlęcia są oznaką zdrowia i prawidłowego rozwoju naszej pociechy. Choć mogą niekiedy wydawać się nieprzyjemne dla samego malca, stanowią formę obrony przed potencjalnie niebezpiecznymi czynnikami ze strony środowiska zewnętrznego. Ich pojawianie się przypada przeważnie na pierwsze miesiące życia maleństwa, a większość z nich samoistnie się wygasza, kiedy brzdąc zaczyna stawiać pierwsze kroki.

To, czy odruch Moro będzie pojawiać się u Twojego dziecka rzadziej lub częściej, zależy od jego indywidualnych cech i wrażliwości, a także otoczenia, w którym się wychowuje. Jeśli uważasz, że maleństwo wzdryga się zbyt często, a niespodziewana zmiana położenia lub próba uśpienia go zazwyczaj kończy się płaczem, spróbuj ograniczyć ilość bodźców. Łagodne światło w pomieszczeniu, w którym bobas usypia, powolne oswajanie z nowymi miejscami i dalszymi członkami rodziny może pomóc dziecku w poznawaniu rzeczywistości i sprawi, że Twój ukochany maluch będzie rozwijał się w radosny i harmonijny sposób. Skorzystaj z szerokiej oferty naszego sklepu i wybierz dla niemowlęcia produkty, dzięki którym każdy dzień będziecie zaczynać z uśmiechem!