Kiedy dziecko zaczyna chwytać zabawki? Rozwój chwytu krok po kroku

Chwytanie jest jedną z najważniejszych umiejętności manualnych, którą dziecko zdobywa w pierwszych miesiącach życia. Jej rozwój dzieli się na kilka kluczowych etapów. Warto je poznać, żeby zaobserwować, czy progres odbywa się w odpowiednim tempie. Podpowiadamy, kiedy dziecko zaczyna chwytać przedmioty i jak wspierać opanowanie tej umiejętności.

Spis treści:

1. Kiedy zaczyna się rozwój chwytu u dziecka i co maluch musi opanować wcześniej?
2. Etap rozwoju chwytu krok po kroku
3. Rodzaje chwytu
4. Jak wspierać rozwój chwytu u niemowlaka?
5. Co robić, gdy 3-miesięczne dziecko nie chwyta zabawek?
6. Już wiesz, kiedy dziecko zaczyna chwytać zabawki i jak ćwiczyć tę umiejętność!

Doskonalenie chwytu to dla dziecka jeden z etapów dążenia do samodzielności i sposób, by eksplorować otaczający świat coraz dokładniej. Umiejętność chwytania nie pojawia się z dnia na dzień. Układ nerwowy i mięśnie rozwijają się regularnie, a zdolność do chwytania ulega stopniowym przemianom.

Maluch uczy się też koordynacji oko-ręka, dzięki czemu jest w stanie nie tylko utrzymać przedmioty, lecz także nawiązać z nimi pewną interakcję. Dowiedz się, jakie są poszczególne etapy osiągania tej ważnej umiejętności. Podpowiadamy również, kiedy dziecko zaczyna chwytać i co zrobić, gdy ten proces jest opóźniony.

Kiedy zaczyna się rozwój chwytu u dziecka i co maluch musi opanować wcześniej?

Rozwój chwytu u dziecka zaczyna się już w pierwszych tygodniach życia. To właśnie wtedy noworodek stosuje chwyt odruchowy, który stanowi automatyczną reakcję na bodźce zewnętrzne. Maluszek nie potrafi wtedy świadomie manipulować przedmiotami. Zachowuje się instynktownie. Gdy położysz palec na jego dłoni, zaciśnie ją na nim.

Odruch zanika, gdy pojawią się umiejętności świadomego kontrolowania rąk, czyli mniej więcej między drugim a trzecim miesiącem życia. Gdy rozwijają się mięśnie i układ nerwowy, chwyt odruchowy zaczyna się przekształcać w bardziej świadomy. Pojawiają się skoordynowane ruchy. Jest to moment, kiedy dziecko chwyta zabawki, aż w końcu utrzymuje je w dłoni na dłużej i koordynuje ruch ręki z obserwacją wzrokową.

Żeby rozwój chwytu u dziecka był możliwy, niezbędne są następujące osiągnięcia:

• Maluch powinien utrzymywać ciało stabilnie – ta umiejętność pojawia się w wyniku rozwoju motoryki dużej.
• Niezbędny jest prawidłowy rozwój siły mięśni – dzięki temu dziecko może dłużej utrzymać w dłoni przedmioty, a także łatwiej mu nimi manipulować.
• Żeby ruchy były skoordynowane i precyzyjne, musi rozwijać się również układ nerwowy.
• Dziecko musi opanować koordynację oko-ręka – powinno koordynować swój ruch z obserwacją rzeczy, którą chce uchwycić.

Ostatecznym celem rozwoju jest opanowanie chwytu szczypcowego określanego również jako doskonały chwyt pęsetowy. Dotarcie do tego etapu zajmuje najczęściej mniej więcej rok.

Sprawdź też: Trzeci miesiąc życia dziecka. Co potrafi 3-miesięczne dziecko?

Etap rozwoju chwytu krok po kroku

To, kiedy dziecko zaczyna chwytać przedmioty, zależy od indywidualnego tempa rozwoju. Istnieje jednak pewien zauważalny schemat. Oto jego etapy:

• Chwyt odruchowy – ta instynktowna reakcja występuje, gdy maluch ma 0-3 miesiące.
• Chwyt łokciowo-dłoniowy – jest już bardziej świadomy, jednak ruchy pozostają nieskoordynowane. Występuje w 4-5 miesiącu życia.
• Chwyt dłoniowo-pierwotny – pojawia się w 5-6 miesiącu i charakteryzuje się większą precyzją.
• Chwyt garbiący – przychodzi na niego czas w 7-8 miesiącu życia.
• Chwyt promieniowo-palcowy – pojawia się większa precyzja w ruchach, co ma miejsce w 8-9 miesiącu.
• Chwyt nożycowy – to czas poprawiającej się koordynacji ruchów dłoni. Dochodzi do niego w 8-9 miesiącu.
• Chwyt pęsetowy niedojrzały – pojawia się mniej więcej w 9-10 miesiącu, gdy dziecko zaczyna precyzyjnie podnosić niewielkie przedmioty.
• Dojrzały chwyt pęsetowy, czyli chwyt szczypcowy – występuje w 10-12 miesiącu.

Rodzaje chwytu

Wiesz już, kiedy dziecko zaczyna chwytać przedmioty. Czas poznać charakterystykę każdego z rodzajów chwytu. Będzie Ci łatwiej sprawdzić, na jakim etapie znajduje się Twoja pociecha.

Chwyt odruchowy

To pierwsza forma chwytania, która występuje u noworodków. Maluch niezależnie od woli, automatycznie zaciska dłoń na wszystkim, co dotknie jego dłoni. Dzięki temu łatwiej mu utrzymać kontakt z otoczeniem. Ten rozwój chwytu u dziecka zanika mniej więcej w trzecim miesiącu życia, gdy dochodzi do bardziej świadomego kontrolowania swoich ruchów.

Chwyt łokciowo-dłoniowy

W tym chwycie dziecko używa całej dłoni. Wciąż jednak nie korzysta z kciuka. Mocno przytrzymuje chwycony przedmiot, zaciskając wokół niego swoje palce. Rozpoczyna się droga w kierunku bardziej świadomego manipulowania przedmiotami.

Chwyt dłoniowo-pierwotny

Przedmioty wciąż są chwytane środkiem dłoni. Kciuk nadal nie bierze w tym udziału, ale również przylega do łapanych obiektów. Maluch jest jednak w stanie utrzymać rzecz dłużej niż dotąd. Potrafi już lepiej kontrolować swoje ręce, żeby badać kształt i fakturę zabawek.

Chwyt garbiący

Gdy pociecha skończy około pół roku, zaczyna korzystać z palców do chwytania przedmiotów. Wciąż jednak kciuk nie jest w pełni zaangażowany, a palce, dłoń i ramię nie są jeszcze dobrze skoordynowane. Podczas chwytu pojawia się charakterystyczny ruch garbienia. Rozwój tego chwytu jest ważnym etapem na drodze do wykonywania precyzyjnych ruchów.

Chwyt promieniowo-palcowy

Kciuk zaczyna odgrywać ważniejszą rolę. Palce są używane bardziej precyzyjnie, dzięki czemu może utrzymywać w dłoni mniejsze przedmioty. Dziecko potrafi dobrać nacisk odpowiednio do przedmiotu i coraz bardziej kontroluje wzrokowo swoje działania.

Chwyt nożycowy

Kiedy malec ma 8-9 miesięcy, zaczyna używać kciuka i bocznej strony palców. To natomiast pozwala mu manipulować mniejszymi przedmiotami. Ten etap prowadzi do osiągnięcia bardziej precyzyjnych ruchów.

Chwyt pęsetowy

Gdy przychodzi 9-10 miesiąc, niemowlę chwyta przedmioty kciukiem i palcem wskazującym. To moment, gdy potrafi podnosić nawet niewielkie rzeczy z dużą precyzją.

Doskonały chwyt pęsetowy, czyli chwyt szczypcowy

Chwyt szczypcowy pojawia się około dwunastego miesiąca życia. Pozwala maluchowi chwytać małe przedmioty w precyzyjny sposób. Dziecko jest w stanie nimi manipulować z dużą kontrolą i precyzją. Używa kciuka i palca wskazującego. To znak, że ma kontrolę nad rękami i palcami.

Zobacz też: Jak wygląda pozycja amfibii i dlaczego jest ważna w rozwoju dziecka?

Jak wspierać rozwój chwytu u niemowlaka?

Znasz już rodzaje chwytów. Co ważne, ich rozwój możesz wspierać. Wystarczy dawać maluszkowi zabawki, które będą stymulować motorykę małą. Początkowo powinny być miękkie i lekkie, łatwe do chwycenia. Ważne jest też, żeby wspierać koordynację ręka-oko, na przykład poprzez zabawy polegające na podawaniu i przekładaniu przedmiotów z dłoni do dłoni.

Żeby wspierać rozwój chwytu u niemowlaka:

• Zadbaj o to, żeby przedmioty, których dotyka dziecko, miały różne tekstury, kształty, miękkość. Wprowadzaj miękkie pluszaki, a także twarde gryzaki.
• Korzystaj z mat edukacyjnych, które mają przymocowane różne elementy stymulujące dotyk i wzrok. Często są to kolorowe, wydające dźwięki przedmioty, które zachęcają, by po nie sięgać. Maluch ma większą motywację do chwytania i manipulowania przedmiotami, które przyciągają jego uwagę.
• Przekładaj zabawki z jego jednej dłoni do drugiej. Początkowo będziesz pomagać maluszkowi, aż w końcu zauważysz, jak samodzielnie zaczyna manipulować rzeczą.
• Baw się z pociechą w toczenie piłki – to pomoże w rozwoju koordynacji oko-ręka. Dziecko będzie próbowało śledzić wzrokiem turlający się przedmiot i chwytać go. W ten sposób uczy się szybkiej reakcji, precyzji ruchów i koncentracji na rzeczy.
• Zachęcaj do manipulowania niewielkimi przedmiotami. Ich wielkość musi być bezpieczna dla maluszka. Dobrze sprawdzą się klocki.
• Stosuj książeczki sensoryczne, które są wypełnione materiałami o różnej fakturze.
• Nie zapominaj o zabawkach takich jak grzechotki, piłki z wypustkami, sortery. Maluch podczas zabawy ćwiczy chwyt i umiejętność koncentracji.

Ważne, żeby sposoby wspierające rozwój chwytów były dopasowane do wieku dziecka. Zadania nie mogą być za trudne, jednak ważne, żeby były pewnym wyzwaniem. Zawsze na pierwszym miejscu trzeba stawiać bezpieczeństwo. Właśnie dlatego podczas ćwiczenia chwytu warto korzystać z zabawek, które przez producenta są oznaczone wiekiem maluszka. Zbyt małe przedmioty to ryzyko połknięcia.

Pomocnym dodatkiem do codziennej opieki nad dzieckiem może być także leżaczek-bujaczek Chicco Hoopla. Ten uniwersalny produkt nie tylko uspokaja malucha dzięki delikatnym ruchom bujania, ale także umożliwia wygodny odpoczynek.

Leżaczek wyposażono w pałąk z zabawkami, które zachęcają dziecko do interakcji, wspierając rozwój motoryczny.

Inną propozycją jest bujaczek Kinderkraft Minky, który wspiera rozwój chwytu maluszka dzięki dołączonym zabawkom. Zabawki zawieszone na pałąku zachęcają dziecko do wyciągania rączek i interakcji, co wspiera koordynację ruchową już od pierwszych dni życia.

Dodatkowo, ten sprzęt ma regulację prędkości bujania i aż 8 melodyjek do wyboru.

Warto również stosować łóżeczko, które wyposażono w pałąk z zabawkami. Przykładem jest Chicco Baby Hug 5w1. Zawieszone przedmioty angażują wzrok pociechy i zachęcają ją do wyciągania rączek.

Mebel ma też wbudowane światełka, kołysanki i zabawne dźwięki. Jako łóżeczko do drzemek posłuży przez 6 miesięcy, jednak później może być wykorzystane jako krzesełko do karmienia aż do mniej więcej trzeciego roku życia.

Przeczytaj też: Kamienie milowe w rozwoju dziecka. Jak przebiega rozwój malucha?

Co robić, gdy 3-miesięczne dziecko nie chwyta zabawek?

Pierwsze trzy miesiące życia są dla dziecka okresem, w którym uczy się nowego świata. Musi zaadaptować się do zupełnie innych warunków niż te, które miał w brzuchu mamy. Nim zacznie wyciągać ręce w stronę zabawki, mija nieco czasu.

W trzecim miesiącu życia jest w stanie utrzymać głowę w linii środkowej. Potrafi też coraz dłużej przyglądać się zabawce. Pojawia się u niego zdolność do wkładania rączek do buzi.

Kiedy dziecko chwyta zabawki? Możliwe, że w 3. miesiącu życia utrzyma ją przez chwilę, jednak nie będzie dla niego interesująca. Z dużym prawdopodobieństwem szybko wypadnie mu z rąk. Możliwe, że jako rodzic zastanawiasz się w takim momencie, czy wszystko jest w porządku. Pamiętaj jednak, że 3. miesiąc życia to czas, w którym dziecko:

• Wie już, gdzie jest linia środkowa ciała.
• Umie kontrolować głowę.
• Jest w stanie skupić wzrok na przedmiocie.

Nauczyło się więc wiele. Skoncentruje wzrok na zabawce i będzie kierować rączki w jej stronę, jednak na świadomy chwyt jest jeszcze za wcześnie. Możesz spodziewać się, że będzie bardziej chętny, żeby złapać zabawkę, gdy skończy czwarty miesiąc.

Pamiętaj jednak, że to kiedy niemowlę zaczyna chwytać przedmioty z dużą precyzją i na długo utrzymywać je w dłoni, przychodzi jeszcze później.

Możliwe przyczyny braku chwytania u niemowląt

Pamiętaj, że różne rodzaje chwytu mogą pojawiać się u dziecka w różnym czasie. Są pewne określone ramy, jednak bierz pod uwagę, że tempo zdobywania umiejętności może być nieco różne.

Może się jednak okazać, że odpowiada za to wyłącznie indywidualne tempo rozwoju.

Kiedy warto skonsultować się z pediatrą?

Jeśli po ukończeniu czwartego miesiąca życia dziecko nie jest zainteresowane przedmiotami, to czas, żeby zdecydować się na konsultację z pediatrą. Jest tym bardziej potrzebna, jeśli pojawiają się też inne objawy, na przykład ogólny brak zainteresowania otoczeniem czy trudności z utrzymaniem głowy.

Wczesna diagnoza ewentualnych problemów pozwoli na szybką interwencję i wsparcie maluszka w rozwoju.

Już wiesz, kiedy dziecko zaczyna chwytać zabawki i jak ćwiczyć tę umiejętność!

Teraz już wiesz, kiedy niemowlę zaczyna chwytać przedmioty i w jaki sposób wspierać go w rozwijaniu tej ważnej umiejętności. To zdolność, dzięki której maluszek może jeszcze lepiej poznawać świat.

Chwyty dziecka rozwijają się w pierwszym roku życia. Wszystko rozpoczyna się od automatycznego odruchu zaciskania dłoni na położonym na nim przedmiocie, by następnie dotrzeć do łapania przedmiotów całą dłonią, aż w końcu pojawi się chwytanie rzeczy kciukiem i palcem wskazującym.

Ważne, żeby wspierać rozwój chwytu dziecka, zapewniając mu zabawki o zróżnicowanej fakturze, zachęcające go do wyciągania rączek, przyciągające jego uwagę. Nie można przy tym zapominać, że chwyty dziecka mogą rozwijać się w różnym tempie w zależności od indywidualnych cech. Czasem przeszkodą bywają problemy z napięciem mięśniowym, dlatego warto skonsultować się z pediatrą, jeśli coś w rozwoju dziecka Cię niepokoi.

Świadome chwytanie przedmiotów łączy się z rozwojem umiejętności fizycznych oraz umysłowych. Pomagaj maluszkowi w rozwoju, wybierając spośród niemowlęcych łóżeczek wyposażonych w pałąk z zabawkami. Takie modele czekają na Ciebie w ofercie sklepu BoboWózki!

Pamiętaj, że powyższe porady nie zastąpią wizyty u specjalisty.

Źródła:

1. https://www.mustela.pl/mustela-blog/etapy-rozwoju-chwytu-u-dziecka
2. www.epozytywnaopinia.pl/rozwoj-chwytu-u-dziecka-kiedy-pojawia-sie-chwyt-pesetkowy-a-kiedy-nozycowy
3. www.mamafizjoterapeuta.pl/2020/03/12/od-kiedy-dziecko-powinno-wysuwac-raczki-w-strone-zabawki/