Jak rozpoznać wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt?

Twoje maleństwo mocno zaciska piąstki, często się pręży i ma bardzo sztywne nóżki? To może być objaw wzmożonego napięcia mięśniowego. Sprawdź, skąd się bierze wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt, jak je rozpoznać i leczyć.

Spis treści:

• Czym jest i skąd się bierze wzmożone napięcie mięśniowe?
• Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – objawy
• Wzmożone napięcie mięśniowe a sen
• Wzmożone napięcie mięśniowe – jak pomóc dziecku?
• Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – kiedy mija?
• Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – kilka słów na koniec

Każdy maluch rozwija się w swoim tempie – dotyczy to również zdobywania kolejnych umiejętności ruchowych i motorycznych. Pewne czynniki mają jednak wpływ na to, jak szybko malec odkrywa nowe zdolności swojego ciałka. Tempo rozwoju zależy m.in. od poziomu napięcia mięśniowego.

Kolejne tygodnie i miesiące życia pociechy przynoszą lepszą kontrolę skurczów i momentów rozluźniania mięśni, co z kolei pozwala zdobywać brzdącowi kolejne kamienie milowe w jego rozwoju. W efekcie uczy się unoszenia na rękach podczas leżenia na brzuszku, podnoszenia główki, obracania się, a w końcu siadania, raczkowania i chodzenia.

Niekiedy jednak w sprawnym zdobyciu owych umiejętności może przeszkodzić wzmożone lub osłabione napięcie mięśniowe u niemowlaka. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka. Objawy, przyczyny, skutki, sposoby leczenia – dowiedz się więcej na temat tego schorzenia.

Czym jest i skąd się bierze wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka?

Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt, znane także pod nazwą hipertonii lub podwyższonego tonusu, to zjawisko polegające na występowaniu u maluszka oporu mięśniowego w czasie zginania kończyn lub wykonywania innych ruchów. Można wyróżnić dwa kluczowe typy hipertonii: spastyczność oraz sztywność mięśni. Oba charakteryzują się zmniejszonym zakresem ruchomości połączeń mięśniowo-stawowych oraz stawów, a także zwiększonym oporem mięśni.

Tonus, czyli napięcie mięśniowe u niemowlaka, ulega zmianom wraz z rozwojem i wzrostem. Niekiedy dochodzi jednak do wzmożenia napięcia mięśni szkieletowych, które są odpowiedzialne za ruchy maluszka. Przeciwieństwem tego problemu jest hipotonia, czyli obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt.

Przyczyn wzmożonego napięcia mięśniowego u dzieci jest sporo. Najczęściej mają one podłoże neurologiczne i wynikają z niewłaściwej pracy układu nerwowego. Prowadzą do niej wrodzone lub nabyte (np. w czasie porodu) wady ośrodkowego układu nerwowego. Zazwyczaj na to schorzenie narażone są wcześniaki ze zbyt niską wagą urodzeniową. Z hipertonią zmagają się również pociechy, u których wystąpiły komplikacje w czasie ciąży i samego porodu, w tym np. niedotlenienie. Wpływ na rozwój tego zaburzenia ma również długie utrzymywanie się żółtaczki u noworodka lub niemowlęcia.

Do innych przyczyn wzmożonego napięcia mięśniowego należą:

• Wodogłowie
• Rozszczep kręgosłupa
• Urazy głowy i czaszki
• Choroby genetyczne
• Niedotlenienie podczas porodu
• Mózgowe porażenie dziecięce
• Poród przed czasem
• Niska masa urodzeniowa

Zdarza się też, że smyk napina swoje ciało, gdy czuje się zagrożony. Ma to miejsce w przypadku nieumiejętnych ruchów rodzica czy opiekuna. Dlatego tak ważne jest pewne, a jednocześnie delikatne przenoszenie czy przebieranie maluszka. Czasami rodzice nieświadomie pogłębiają symptomy hipertonii. Niewłaściwa pielęgnacja i nieprawidłowe trzymanie dziecka mogą skutkować pogłębieniem objawów wzmożonego napięcia mięśniowego.

Maxi Cosi FAME wózek spacerowy

 

ZOBACZ

Jak zatem w prawidłowy sposób postępować z maluszkiem, aby nie pogłębić symptomów choroby? Przede wszystkim nigdy nie podnoś smyka za rączki i nie wkładaj do wózka, np. modelu Maxi Cosi Fame, trzymając go pod pachami. Nie układaj go też stale na jednym boku – zadbaj o symetrię.

Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – objawy

Wiesz już, czym jest i jakie ma przyczyny wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka. Objawy tego zaburzenia zazwyczaj dotyczą tułowia, karku, rączek i nóżek. Łatwo je zauważyć podczas zginania i prostowania górnych i dolnych kończyn maleństwa. Typową oznaką hipertonii jest nienaturalne naprężanie i wyginanie ciała przez dziecko. Niepokojącym symptomem jest także nadmierna sztywność karku oraz mięśni tułowia. Nawet w przypadku ułożenia na brzuszku widoczne jest również wzmożone napięcie mięśniowe. Nieprawidłowe leżenie na brzuchu niemowlaka przejawia się napięciem sylwetki, wyginaniem się w literę C, przechylaniem i opadaniem główki na jeden bok.

Inne typowe objawy, które wskazują na wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt to:

• Pełzanie bez wykorzystywania kończyn dolnych;
• Skurcz mięśnia albo grupy mięśni – tzw. dystonia, która objawia się m.in. grymasami na twarzy i zmianą postawy dziecka. Występuje w wersji pierwotnej albo wtórnej, wywołanej uszkodzeniami mózgu
• Wyginanie ciałka w literę C
• Zbyt wczesna pionizacja
• Spastyczność mięśniowa – opór narasta wraz z szybkością ruchu. Zazwyczaj występuje w nogach i rękach
• Bardzo silne zaciskanie pięści, brak zdolności do wypuszczania zabawek z rączki
• Sztywność mięśni – przejawia się w występowaniu oporu przy biernych ruchach, czyli wywoływanych przez inne osoby. Dotyczy całego ciała.
• Sztywność karku
• Niechęć do bycia dotykanym przez inne osoby
• Stałe rozdrażnienie i płaczliwość

Jeśli zaobserwujesz u pociechy takie objawy, udaj się do doświadczonego lekarza pediatry, który oceni stan dziecka i zaleci dalsze postępowanie. Specjalista powinien też wykonać badanie, które sprawdzi opór mięśni. Jest ono proste i bezbolesne dla dziecka – lekarz wykonuje tzw. ruch bierny, czyli porusza mięśniami maluszka, aby zweryfikować, jaki stawiają one opór.

Warto również skonsultować się z neurologiem, który sprawdzi prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego dziecka. Konieczna będzie też wizyta u fizjoterapeuty dziecięcego.

Wzmożone napięcie mięśniowe a sen

Sztywność, skurcze oraz zginanie i wyginanie ciała to najczęstsze objawy hipertonii. Niestety, mogą one występować właściwie przez całą dobę, również w nocy. Czy dzieci odczuwają objawy hipertonii także w nocy i podczas drzemek dziennych?

Niestety, tak. Dzieci cierpiące na wzmożone napięcie mięśni mają zazwyczaj bardzo niespokojny sen, i często wybudzają się z drzemek. Dolegliwość ta utrudnia zasypianie i wejście w stan relaksu podczas nocnego odpoczynku. W dzień natomiast maluchy bywają bardzo niespokojne, płaczliwe i krzykliwe. Są nerwowe, marudne i mają problemy z jedzeniem – nierzadko dławią się albo zwracają przyjmowany pokarm.

Nieco inaczej wygląda wypoczynek dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym. Dzieci z hipotonią są mało ruchliwe. Dużo śpią i niewiele się poruszają. Cechują się ubogą motoryką. Ponadto maluchy z obniżonym napięciem mięśniowym nie wykazują chęci do obserwacji otaczającego świata i zbierania nowych doświadczeń.

Przeczytaj też: Ile powinno spać dziecko? Wyjaśniamy!

Wzmożone napięcie mięśniowe – jak pomóc dziecku?

Twoja pociecha ma wzmożone napięcie mięśniowe? W przypadku tej dolegliwości niezbędna jest odpowiednia rehabilitacja, przeprowadzana zarówno pod okiem wykwalifikowanych fizjoterapeutów dziecięcych, jak i w domu przez rodziców. Pamiętaj jednak, żeby nie rozpoczynać samodzielnie ćwiczeń – zawsze pierwszym krokiem w przypadku problemów z hipertonią u maluszka jest wizyta u specjalisty. Oceni on stan Twojej pociechy, zaleci odpowiednie ćwiczenia i co najważniejsze – pokaże, jak je prawidłowo wykonywać.

W przypadku dzieci ze wzmożonym napięciem mięśniowym podstawą są odpowiednie ćwiczenia, dobrane indywidualnie do malca. Pamiętaj, że są one tym skuteczniejsze, im szybciej zdiagnozujecie przyczynę problemu. Oczywiście późniejsza diagnoza nie przekreśla leczenia, ale wtedy rehabilitacja potrwa dłużej i będzie wymagała większego zaangażowania.

Podczas pierwszego spotkania specjalista oceni stan dziecka i zaproponuje stosowną formę terapii, dostosowaną do potrzeb i możliwości malca. Zadaniem ćwiczeń jest normalizowanie i wyrównywanie napięcia mięśniowego. Podczas wizyt u specjalisty fizjoterapeuta będzie pracował z dzieckiem, ale pamiętaj też, że bardzo istotna jest regularna praca rodzica.

Istnieją różne metody fizjoterapii, które mogą być pomocne w przypadku wzmożonego napięcia mięśniowego, a tym samym w zwiększeniu szansy na prawidłowy rozwój psychomotoryczny smyka. Terapię prowadzi się m.in. metodą Vojta, PNF, NDT-Bobath czy integracji sensorycznej. Do innych stosowanych często technik należą też osteopatia, terapia manualna w pediatrii, terapia tkanek miękkich oraz trójpłaszczyznowa terapia manualna wad stóp według Barbary Zukunft-Huber. O tym, które z technik zostaną zastosowane, zadecyduje specjalista.

Co natomiast można stosować w domu na wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt? Nie ma uniwersalnych ćwiczeń, które sprawdzą się u każdego dziecka, ponieważ każdy brzdąc jest inny. Dlatego warto poprosić fizjoterapeutę o pokazanie kilku ćwiczeń, które będziesz mogła wykonywać w domu z dzieckiem, trenując brzuszek, tułów i plecki maluszka. W rozluźnianiu spiętych mięśni mogą pomóc też masaże i wibracje, np. w zabawkach i matach. Bardzo ważny jest także właściwy sposób pielęgnacji, ubierania, podnoszenia, a nawet zabawy z dzieckiem.

Na co dzień pamiętaj o tym, aby unikać miękkich materaców, bujaczków oraz leżaczków, przynajmniej do momentu, kiedy Twoja pociecha będzie w stanie wysuwać rączki w stronę zabawek, łączyć je w linii środkowej oraz zbliżać je do kolan. Zaleca się prowadzenie aktywnych zabaw.

CYBEX BALIOS S LUX 2.0 wózek 2w1

3 598 zł3 598 zł

ZOBACZ

Pamiętaj również o prawidłowym podnoszeniu dziecka. Unikaj unoszenia go i np. wkładania do wózka – nawet tak bezpiecznego i wygodnego jak Cybex Balios S Lux 2.0 – trzymając pod pachami ze zwisającymi nóżkami. Zawsze podtrzymuj pupę i nóżki. Zadbaj o to, aby często nosić smyka w pozycji wertykalnej, a nie „na fasolkę”. Układaj pociechę na dwóch bokach, a nie zawsze na jednym – w ten sposób zapobiegniesz utrwalaniu asymetrii ułożeniowej.

Zobacz też: Masaż Shantala dla niemowląt – jak go wykonać w domowych warunkach?

Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – kiedy mija?

Wiesz już, w jaki sposób pomóc smykowi, gdy cierpi na wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt. Kiedy mija ta dolegliwość? Wraz z wiekiem malec rośnie i rozwija się jego układ nerwowy. To zazwyczaj powoduje, że około czwartego miesiąca życia napięcie nerwowe mięśni przesuwa się bliżej środka ciała. W efekcie tułów staje się stabilniejszy i mocniejszy, a nóżki i rączki nie są już tak napięte.

Nie znaczy to jednak, że należy pozostawić dziecko samemu sobie i czekać, aż problemy z napięciem mięśniowym same miną. Przeciwnie – rehabilitacja pod okiem specjalisty oraz odpowiednie ćwiczenia w domu są niezbędne. Pamiętaj, że nieleczona hipertonia może prowadzić do przykrych dolegliwości, takich jak problemy z koordynacją ruchową i zwinnością. Dzieci mogą się później rozwijać i w odleglejszym czasie osiągać kolejne etapy rozwojowe. Mogą mieć wady postawy, w tym skoliozę, a także bolesne przykurcze mięśni.

Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – kilka słów na koniec

Dzięki naszemu poradnikowi dowiedziałaś się więcej na temat hipertonii – czym się charakteryzuje, jakie ma przyczyny i objawy, w jaki sposób leczyć i kiedy mija wzmożone napięcie mięśniowe. To przykra dolegliwość, którą jednak można jednak pokonać lub przynajmniej znacznie ograniczyć, dzięki odpowiednim ćwiczeniom i aktywnościom.

Czy Twoja pociecha miała problemy ze wzmożonym napięciem mięśniowym? Podziel się z nami swoimi doświadczeniami w komentarzu. Sprawdź też bogaty asortyment sklepu BoboWózki. W naszej ofercie czekają na Ciebie wysokiej jakości sprzęty i akcesoria od renomowanych, godnych zaufania producentów. Proponujemy wózki spacerowe, głębokie i typu 2w1, leżaczki, bujaczki, łóżeczka, foteliki samochodowe, krzesełka do karmienia, takie jak Espiro Yuko i szereg innych produktów. Sprawdź!

Uwaga! Przedstawione informacje nie zastąpią porady lekarza.

Źródła:

https://martik-med.pl/wzmozone-napiecie-miesniowe-u-niemowlaka/

https://www.aptekaolmed.pl/blog/artykul/wzmozone-napiecie-miesniowe-u-niemowlaka-przyczyny-i-objawy-zjawiska-kiedy-hipertonia-wymaga-wizyty-u-neurologa,423.html

https://www.mustela.pl/mustela-blog/wzmozone-napiecie-miesniowe-u-niemowlaka-przyczyny-i-objawy

https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/wzmozone-napiecie-miesniowe-u-niemowlaka/

https://badamydzieci.pl/porady/inne/kiedy-mijaja-zaburzenia-napiecia-miesniowego-u-niemowlat/